KAYSERİ – Bisküvi, kraker, kremalı ürünler, gofret ve çikolatalı ürün gruplarında 118 çeşit ürün imal eden ve dünyanın yaklaşık 20 ülkesine doğrudan ihracat yapan Oylum Sınai Yatırımlar, kendi geliştirdiği makinelerden oluşan üretim hattını devreye alarak, 7 milyon dolarlık ihracat kapasitesine ulaşmayı hedefliyor. Firma 2012 yılında, önemli bir kısmı çikolata hattı olmak üzere altyapı ve iyileştirme çalışmaları için 4 milyon TL’nin üzerinde yatırım yaptı. Oylum Sınai Yatırımlar Genel Koordinatörü Yener Büyüknalbant, 2013 yılında 12 milyon dolarlık ciro hedeflediklerini kaydetti. Ortadoğu pazarını koruyarak, Avrupa ve Afrika pazarına açılmak istediklerini belirten Büyüknalbant, yılın ikinci yarısından itibaren ihracat yapılan ülke sayısını 30’a çıkarmak istediklerini söyledi. İhracatta en büyük payın katma değerli ürünler grubunda yer alan çikolatalı ürünlere ait olduğunun bilgisini veren Yener Büyüknalbant, Afrika pazarında ise bisküvi ile yer almak istediklerini bildirdi.

Geçen yılın eylül ayından itibaren Midi Nut ve Chocolitta isimli iki yeni ürününün imalatına da başladıklarını anlatan Büyüknalbant, şu anda 118 çeşit ürünle sektörde yer aldıklarını dile getirdi. Midi Nut ve Chocolitta adlı ürünlerle özellikle Ortadoğu ve Afrika pazarında büyümek istediklerine dikkat çeken Büyüknalbant, “Böylece bisküvi ve kremalı ürünlerin yanına kahverengi gruplar diye nitelendirilen çikolata grubunu da eklemiş olduk. Patentlerini aldığımız bu ürünlerin üretimi için tam otomatik bir hat kurduk. El değmeden üretim gerçekleştiren hat için 1 milyon euro’luk bir yatırım gerçekleştirdik. Üretilen ürünlerin yüzde 40’ını iç pazarda yüzde 60’ını da ihracatta değerlendiriyoruz” dedi.  Yeni yatırımlarla birlikte toplam 10 bin metrekarelik kapalı alana ulaştıklarını aktaran Büyüknalbant, hedefleri doğrultusunda üretim hatlarının tamamını otomasyonlu sisteme dönüştürdüklerine işaret etti. Büyüknalbant, “Buna bağlı olarak kraker hattımızı da baştan sona yeniledik. Isıtma ve paketleme sistemlerini modernize ettik. 2013 yılı itibarıyla yüzde 90’lara varan kapasite kullanımı ile birlikte 2014 ve 2015 yıllarında da ciromuzu yüzde 50 oranında artırmak istiyoruz” değerlendirmesini yaptı.

Makinesini geliştirdi

Türkiye’nin bilinen en eski bisküvi üreticilerinden olan ve 1969 yılından beri faaliyette olan bir firma olarak, yüzde 100 yerli sermayeli bisküvi üretim makinesi geliştirdiklerini belirten Büyüknalbant, bununla büyük avantaj elde ettiklerini belirtti. Ayrıca üzeri çikolata kaplı bisküvi imal edeceklerini açıklayan Büyüknalbant, ürün çeşitlerinin 50’ye yakın bölümünü bisküvi grubunun oluşturduğunu belirtti. Bisküvi üretimi için ilave bir hat kurduklarını ifade eden Büyüknalbant, “Teknik kadromuz mevcut makinelerden esinlenerek, yeni bir bisküvi üretim hattı geliştirdi. Bu durum şirketimiz için ciddi bir avantaj oluşturdu. İşin içinden geldiğimiz için sektörün sorunlarını daha yakından biliyor ve buna yönelik çözümler geliştirebiliyoruz. Test aşaması tamamlanan makineyi yaklaşık bir ay içinde seri üretimde kullanmaya başlayacağız” şeklinde konuştu. Türkiye’nin halka arz olunan ikinci bisküvi firması olduklarını hatırlatan Büyüknalbant, bu alanda en büyük gıda üreticisi konumuna gelmek istediklerini de sözlerine ekledi.

1. Götürü Gider Uygulamasından Yararlanabilecek Olan Mükellefler
Götürü gider uygulamasından;

İhracat,
Yurt dışında inşaat,
Yurt dışında onarma,
Yurt dışında montaj ve teknik hizmetler,
Uluslararası taşımacılık,

Faaliyetinde bulunan, dar mükellefiyet esasında vergilendirilenler de dâhil olmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabileceklerdir. Bu tür faaliyetleri bulunmayan mükelleflerin Gelir Vergisi Kanunu’nun 40 ıncı maddesi hükmüne göre götürü gider kaydı ve bu giderleri kazancın tespitinde indirim konusu yapmaları mümkün değildir.
 
2. Götürü Giderlerin Belgeli Giderlere Ek Olarak Uygulanması
Belgelendirilememiş giderlere karşılık olmak üzere, götürü gider kaydı, mükelleflerin genel esaslara göre belgelendirilmiş giderlerinin gider kaydına engel teşkil etmemektedir. Diğer bir ifadeyle ihracat yapan mükellefler, bu faaliyetleri ile ilgili giderlerinden belgelendirebildiklerini yasal kayıtlarına intikal ettirecekler, buna ek olarak belgelendiremedikleri giderlerine karşılık olarak da götürü gider uygulamasından yararlanabileceklerdir.
3. Götürü Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Azami Tutar
Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin 1 numaralı bendi parantez içi hükmüne göre, belgelendirilemeyen giderlere karşılık olmak üzere, götürü olarak gider kaydedilebilecek tutar, ihracattan döviz olarak elde edilen hâsılatın binde beşini aşamayacaktır. Sözü edilen hâsılat kavramı içinde değerlendirilecek dövizlerin, kambiyo mevzuatı gereğince Türkiye’ye getirilme şartı bulunmamaktadır.
4. Götürü Gider Uygulamasında Dikkate Alınacak İhracat Hâsılatı
a) Direkt İhracat
Her türlü ihracattan döviz cinsinden sağlanan hâsılat, götürü gider kaydına esas azami tutarın hesaplanmasında dikkate alınabilecektir. Ancak, Türk Lirası karşılığı yapılan ihracat hâsılatı azami gider tutarının tespitinde dikkate alınmayacaktır. Buna karşın, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne Türk Lirası karşılığı yapılmış ihracat, döviz cinsinden hâsılat olarak kabul edilecektir.
 
Döviz olarak elde edilen ihracat hâsılatının Türk Lirası karşılığının tespitinde, hâsılatın kanuni defterlere kaydedildiği tarihte geçerli olan ve T.C. Merkez Bankası’nca tespit ve ilan edilmiş döviz alış kurlarının esas alınması gerekmektedir.
Hâsılatın kanuni süreden sonra kayıtlara intikal ettirilmesi halinde, götürü gider uygulamasında dikkate alınacak hâsılat, kayıtlara intikal ettirilmesi gerektiği tarihteki kur üzerinden hesaplanacaktır. Dövizlerin yurda getirilmesi gerektiği tarihe kadar doğan kur farkları ise bu uygulamada dikkate alınamayacaktır.
Bilindiği üzere, ihracat, FOB teslim şartının yanı sıra CF veya CIF teslim şartı ile de yapılabilmektedir. CF satış bedeli, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini; CIF, satış bedeli ise bunlara ilaveten sigorta bedelini kapsamaktadır. İhracatçı taşımayı bizzat kendisi gerçekleştirebileceği gibi Türk Lirası veya döviz karşılığında diğer gerçek ve tüzel kişilere de yaptırabilmektedir.
İhracatçının, CF veya CIF teslim şartı ile ihracatta; taşımayı döviz karşılığında başka kurum ve gerçek kişilere yaptırması halinde, götürü gider uygulamasında gümrük beyannamesinde yer alan FOB değerler esas alınacaktır. Başka bir deyişle, taşımanın başkasına döviz karşılığı yaptırıldığı durumda, ihracatın FOB, CF veya CIF teslim şartı ile yapılmış olmasına bakılmaksızın azami götürü gider tutarı FOB satış bedeli üzerinden hesaplanacaktır. Taşımanın bizzat ihracatçı tarafından yapılması veya Türk Lirası karşılığında diğer gerçek veya tüzel kişilere yaptırılması durumunda ise ihracatçı, götürü gider uygulamasında sigorta bedeli hariç CF hâsılat tutarını dikkate alacaktır. Öte yandan, taşımayı Türk Lirası karşılığında gerçekleştiren nakliyecinin, bu taşımacılık hâsılatı dolayısıyla götürü gider uygulamasından yararlanması söz konusu değildir.
Geçici kabul rejimi çerçevesinde ithal edilen, ham ve yarı mamul maddelerin Türkiye’de bir işlem gördükten sonra ihracatından sağlanan döviz hâsılatı da diğer ihracat şekillerinde olduğu gibi götürü gider uygulamasına konu olabilecektir.
b) Endirekt İhracat
İhraç edilecek malın başka kişi veya kurumlar aracılığıyla ihraç etme şeklinde yapılan ihracata endirekt ihracat denilmektedir. Diğer bir açıklamayla, endirekt ihracat, ihraç edilebilecek nitelikte bir malı, yurt içindeki bir başkasına satma, alıcının malı herhangi bir işleme tabi tutmadan aynen yurt dışına satmasıdır. Ülkemizde bu tür ihracatı desteklemek amacıyla ‘sektörel dış ticaret şirketi’ ve dış ticaret sermaye şirketi’ adı verilen kurumlar ihdas edilmiştir. İhracat odaklı bu kurumlar aracılığıyla ihracat yapma olanağı zayıf işletmelerin de ihracat yapabilmeleri olanaklı kılınmaya çalışılmıştır.
 
Yapılan düzenlemeler ile gerek sektörel dış ticaret şirketleri ve dış ticaret sermaye şirketleri gerekse ihraç edilmek üzere bu şirketlere mal teslim eden şirketler desteklenmiş ve ihracatın arttırılmasına çalışılmıştır.
Endirekt ihracat yönteminde yurt içindeki satış için bir teşvik de Katma Değer Vergisi Kanunu’nda yer almıştır. Anılan kanunun 11/1-c maddesine göre, ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi ihracatçılar tarafından ödenmez. İmalatçılar tarafından tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil edilir. Mallar ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde ihraç edilirse tecil edilen vergi tecil edilir. Uygulamada “11/1-c uygulaması” veya “tecil-terkin” ya da “ihraç kayıtlı satış” olarak kullanılan bu kurum, yasa maddesinde sadece imalatçılar için öngörülmüş ise de, Maliye Bakanlığı yayımladığı 62 numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile

İmalatçı olmasalar dahi sektörel dış ticaret şirketleri ve dış ticaret sermaye şirketlerine mal teslim eden mükellefleri,
İhracatçılara mal teslim eden özel finans kurumlarını.

da kapsama dâhil etmiştir.
 
Burada hemen belirtelim ki “tecil-terkin uygulaması” mükellefler için zorunlu değil, isteğe bağlıdır. Dolayısıyla söz konusu uygulamadan yararlanma hakkı bulunup çeşitli nedenlerle yararlanmayan mükellefler olabilir. Öte yandan, bütün endirekt ihracat işlemleri, tecil-terkin uygulaması kapsamına girmemektedir. Bu nedenle, ‘endirekt ihracat yöntemi ile yapılan bütün ihracatlar tecil-terkin uygulamasından yararlanmaktadır’ sonucu çıkarılamaz.
Anlaşılacağı üzere, tecil-terkin uygulamasına konu olan satış yurt içi satıştır. Burada ihracat söz konusu değildir. Dolayısıyla, anılan yurt içi satış işleminde yasa maddesinde belirtilen ‘ihracatta döviz olarak hâsılat elde etme’ den bahsetmek mümkün değildir. Buna karşın Maliye Bakanlığı 194 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile tecil-terkin uygulamasından yararlanarak mal teslim eden mükelleflerin de ihracata katkılarından dolayı götürü gider uygulamasından yararlanabileceklerini belirtmiştir.
Aynı şekilde, Bakanlık, 194 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile dış ticaret sermaye şirketleri aracılığıyla yapılan ihracatta; ihracatçı ve ihracatçıya mal tesliminde bulunan işletmenin, ihracatçıya yapılan bu teslim Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c maddesi kapsamında yapılmamış olsa dahi götürü gider uygulamasından birlikte yararlanabilmelerine olanak tanımıştır.Yukarıda belirtilenler dışındaki endirekt ihracat işlemleri yapan mükelleflere götürü gider uygulamasından yararlanma olanağı tanınmamıştır.
194 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği düzenlemelerine göre, ihraç kaydıyla yapılan mal teslimlerinde, bu ihracat hâsılatı dolayısıyla götürü gider uygulaması ihracatçı ve ihracatçıya ihraç kaydıyla mal tesliminde bulunan işletmenin ihracattaki katkıları oranında olacaktır.
Buna göre, Katma Değer Vergisi Kanununun ll/ 1-c maddesi hükmü uyarınca, ihraç edilmek şartı ile ihracatçıya yapılan mal teslimlerinden elde edilen hâsılat, döviz olarak elde edilmiş hâsılat olarak kabul edilerek götürü gider uygulamasında dikkate alınabilecektir. İhracatçılar ise elde ettikleri ihracat hâsılatından ihraç kaydıyla satın aldıkları malın alış bedelini indirecekler ve kalan tutarı götürü gider uygulamasında dikkate alacaklardır. Burada ihraç edilmek şartı ile ihracatçıya mal teslim eden mükellefler bu satışından döviz hâsılatı elde etme şartı aranmamaktadır. İhraç edilmek şartı ile tecil-terkin kapsamında mal alıp ihraç eden mükellefin ise, yurt dışına mal satışından elde ettiği hâsılat döviz cinsinden olmalıdır. Söz konusu döviz hâsılatının Türk Lirası karşılığı ile mal alış bedeli arasındaki fark ihracatçının yararlanabileceği götürü gider tutarında dikkate alınacaktır.
İhraç kaydıyla teslim edilen malın ihracatının aynı yılda gerçekleşmemesi, bu malı ihracatçıya teslim eden mükellefin bu teslimden elde ettiği hâsılat dolayısıyla götürü gider uygulamasına engel değildir. Başka bir ifade ile ihraç kaydıyla mal teslim eden mükellef ile ihracatçı için götürü gider uygulaması farklı dönemlerde olabilecektir. Ancak ihraç kaydıyla yapılan teslimden doğan hasılat dolayısıyla bu uygulamanın yapılabilmesi için söz konusu malın Katma Değer Vergisi Kanunu’nda öngörülen süresi içinde ihraç edilmesi gerekir. İhracatın gerçekleşmemesi, malların iade edilmesi hallerinde sözü edilen uygulamadan yararlanmak mümkün değildir.

Bankanın analisti Ercan Ergüzel, müşterilerine gönderdikleri notta, \”Hem faiz oranlarında hem de FX kurunda düzenlemeye ihtiyaç var\” ifadelerini kullandı.

Notta, \”Politika faizinin 2023 sonunda yüzde 36 olacağına tahmin ediyoruz ancak riskler aşağı yönlü\” denildi.